“Verloren Generatie? Jongeren, Criminaliteit en de Kwestie van Allochtone Achtergrond”

In de afgelopen jaren zien we een verontrustende trend: een groeiend aantal jongeren, vaak van niet-westerse afkomst, glijdt af richting een leven vol criminaliteit, geweld en drugs. Het gaat hier niet om een paar incidenten, maar om een structurele ontwikkeling die diepe sporen nalaat in onze samenleving — van stadswijken tot rechtbankzalen, van klaslokalen tot begrafenissen van veel te jonge slachtoffers.

De cijfers zijn onmiskenbaar. Jongeren met een migratieachtergrond zijn oververtegenwoordigd in de misdaadstatistieken. Ze worden vaker opgepakt voor geweldsdelicten, drugsgerelateerde misdrijven en wapenbezit. De rode draad? Een aantrekkingskracht tot het snelle geld, status en respect binnen een rauwe straatcultuur die wordt gevoed door muziek, sociale media en een gebrek aan perspectief.

De macht van de macho

Een belangrijk deel van dit probleem ligt in de zogenaamde macho- of straatcultuur, waarin kwetsbaarheid zwakte is en succes wordt afgemeten aan geld, geweld en bravoure. Jongens worden geleerd dat echte mannen zich niet laten commanderen, dat ze voor zichzelf moeten zorgen, en dat respect niet gegeven wordt — maar afgedwongen.

In muziekclips en op Instagram tonen jonge mannen zichzelf met geldbundels, merkkleding, wapens en dure auto’s. Voor wie opgroeit in armoede, zonder stabiele thuissituatie, zonder rolmodellen of schoolambitie, lijken die beelden niet nep, maar haalbaar. Misdaad is dan geen pad naar ondergang, maar een shortcut naar aanzien.

Van wijk tot cel

De oorzaak ligt niet bij één factor. Ja, sociale ongelijkheid speelt een grote rol. Veel jongeren groeien op in probleemwijken met slechte scholen, hoge werkloosheid en weinig toezicht. Ook speelt gebrekkige integratie een rol: jongeren balanceren tussen twee culturen, zonder zich ergens écht thuis te voelen. De binding met de Nederlandse samenleving is zwak, en waar geen binding is, ontstaat ruimte voor afkeer, rebellie en uiteindelijk misdaad.

Straffen? Absoluut. Wapengebruik en georganiseerde drugscriminaliteit verdienen harde aanpak. Wie een mes trekt of een kalasjnikov afvuurt op straat moet voelen dat onze rechtsstaat grenzen stelt. Maar repressie alleen is symptoombestrijding. We zullen veel dieper moeten ingrijpen.

Wat werkt wel?

1. Vroeg ingrijpen: Wacht niet tot jongeren in de cel belanden. Begin al op de basisschool met gerichte begeleiding, weerbaarheidstraining en ouderbetrokkenheid.
2. Mannelijke rolmodellen: Jongens hebben mannen nodig die het goede voorbeeld geven. Leraren, sportcoaches, mentoren uit de buurt. Jongens willen status — geef ze een route om die legaal en positief te verwerven.
3. Veilige wijken: Een veilige omgeving is cruciaal. Meer wijkagenten, buurtouders, jongerenwerkers die écht aanwezig zijn op straat, in trapportalen en op pleintjes.
4. Baanperspectief: Snel geld wint zolang legaal geld traag of onbereikbaar is. Maak mbo, techniek en ondernemerschap aantrekkelijk. Geef jongeren een route naar werk waarin ze kunnen groeien, verdienen én trots zijn.
5. Mediawijsheid: We moeten jongeren leren dat Instagram geen werkelijkheid is. Onderwijs over media-invloed, beeldvorming en manipulatie hoort standaard in het lespakket.

Een gezamenlijke verantwoordelijkheid

Het is verleidelijk om met de vinger te wijzen: naar ouders, naar “de politiek”, naar “de jongeren van tegenwoordig”. Maar dit is een gedeeld probleem, en dus een gedeelde verantwoordelijkheid. Ouders moeten hun rol serieus nemen. Scholen moeten niet alleen les geven, maar ook opvoeden. De overheid moet investeren in preventie en kansen. En de samenleving moet af van het gemak waarmee het probleem bij “de ander” wordt neergelegd.

Dit is geen pleidooi voor begrip zonder grenzen. Jongeren die kiezen voor geweld en misdaad, moeten de consequenties dragen. Maar als we willen voorkomen dat deze groep blijft groeien, moeten we verder kijken dan alleen straffen. We moeten werken aan hoop, kansen en een andere definitie van succes. Alleen zo voorkomen we dat een verloren jeugd een verloren generatie wordt.