Er was een tijd dat Thierry Baudet de belofte leek van een nieuwe generatie politici. Jong, welbespraakt, met een vlotte pen en een onmiskenbare intellectuele flair. Zijn partij Forum voor Democratie (FvD) wist in korte tijd een enorme aanhang te mobiliseren, vooral onder teleurgestelde kiezers die genoeg hadden van de gevestigde orde. Maar wat begon als een frisse politieke beweging, transformeerde in enkele jaren tijd tot een broedplaats voor complotten, Poetin-verheerlijking en extremistisch gedachtegoed.
Inhoud
De oprichting van Forum voor Democratie
Forum voor Democratie begon in 2016 als denktank. De jonge jurist en historicus Baudet maakte zich zorgen over de Europese Unie en zag het Nederlandse referendum over het EU-associatieverdrag met Oekraïne als hét moment om zijn stem te laten horen. FvD werd al snel een politieke partij en deed in 2017 mee aan de Tweede Kamerverkiezingen. Met twee zetels – Baudet zelf en advocaat Theo Hiddema – was de entree geslaagd.
Het succes bereikte een hoogtepunt in 2019, toen FvD de grootste partij werd bij de Provinciale Statenverkiezingen. Baudet sprak die avond in overwinningsroes over de “boreale wereld” en over de “homeopathische verdunning” van het Nederlandse volk. Het waren woorden die zowel fascinatie als afschuw opriepen.
Voor een deel van zijn achterban klonk Baudet als een visionair, iemand die zich durfde af te zetten tegen multiculturalisme en EU-integratie. Voor critici waren het raciaal getinte, zelfs extreemrechtse noties.
Het keerpunt: radicalisering en complotdenken
Na de glorieuze overwinning van 2019 ging het snel bergafwaarts. Binnen de partij groeide de spanning, maar ook inhoudelijk schoof Baudet steeds verder op richting complottheorieën. De coronapandemie bleek een katalysator.
In plaats van inhoudelijk debat over maatregelen, verspreidde Baudet complottweets over vaccins en sprak hij van een kwaadaardig plan van de elite. Hij trok zelfs de vergelijking met de Holocaust. De rechtbank in Amsterdam greep in en oordeelde in 2022 dat Baudet antisemitische suggesties had verspreid. In het vonnis stond onder meer:
“Door de maatregelen tegen corona te vergelijken met de Jodenvervolging, heeft de heer Baudet een voedingsbodem gecreëerd voor antisemitisme. Deze uitlatingen zijn onrechtmatig.”
Baudet werd bevolen zijn tweets te verwijderen. Hij reageerde:
“Ik laat mij niet de mond snoeren door een rechter. Dit gaat niet om recht, dit gaat om macht.”
Zijn weigering om in te binden versterkte zijn martelaarsrol onder zijn aanhang. Iedere juridische tik werd door hem gepresenteerd als bewijs van een systeem dat hem wilde vernietigen.
Complotdenken en reptielen
Het complotdenken kreeg een bizarre wending toen Baudet zichzelf openlijk een samenzweringsdenker noemde. In een interview verklaarde hij:
“Ik ben een conspiracy theorist. Ik geloof dat we worden bestuurd door een wereldwijde samenzwering van kwaadaardige reptielen.”
Toen daar felle kritiek op kwam, voegde hij toe:
“Nationale politici? Die zijn zó dom, dat je ze niet eens om kunt kopen. Dat geloof ik.”
De storm die volgde, dwong hem tot nuancering. Op een partijcongres zei hij later:
“Die uitspraak over reptielen had ik beter niet kunnen doen.”
Maar de toon was gezet: Baudet was niet langer de intellectueel die kritisch keek naar Europa, maar de politicus die zich met open armen in de wereld van QAnon en complotdenkers begaf.
Pro-Poetin en anti-Oekraïne
Baudet’s geopolitieke opvattingen versterkten dit beeld. Al bij het Oekraïne-referendum in 2016 was hij fel tegenstander van nauwere samenwerking tussen de EU en Oekraïne. Toen Rusland in 2022 Oekraïne binnenviel, koos hij opnieuw een opvallend standpunt.
Hij sprak lovend over Vladimir Poetin:
“Ik ben een fan van hem. Hij is onze Dark Knight, de held die we nodig hebben. Hij legt de beesten bloot. Hij is de enige die de reptielen tegenhoudt.”
En over Oekraïne zei hij:
“Oekraïne is geen soeverein land, maar een corrupte kolonie van de VS. Het is absurd dat wij onze jongens en ons geld daarvoor moeten opofferen.”
Terwijl vrijwel de hele Tweede Kamer Oekraïne steunde, stond Baudet geïsoleerd. D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma noemde zijn woorden “knettergek”, en de ChristenUnie sprak van “te gek voor woorden”.
De interne partijcrisis
De echte klap voor Forum kwam echter van binnenuit. In 2020 lekten antisemitische en extreemrechtse berichten uit van de jongerenorganisatie JFvD. Appjes waarin Hitler werd verheerlijkt en de Holocaust werd gebagatelliseerd kwamen naar buiten. Een van de citaten uit de appgroepen luidde:
“Joden hebben een ziekelijke drang om ons volk te vernietigen.”
Prominente leden zoals Annabel Nanninga, Joost Eerdmans en Eva Vlaardingerbroek eisten dat Baudet afstand nam. Hij weigerde:
“Ik heb niks antisemitisch gehoord. Het is altijd weer hetzelfde liedje. Mensen willen mij weghebben.”
Zijn houding leidde tot een massale leegloop. Nanninga en Eerdmans richtten JA21 op, met als doel een “netjes conservatief alternatief” te bieden.
Zelfs binnen de Senaat rommelde het. Een FvD-senator verklaarde anoniem in de pers:
“Ik ben niet weggelopen omwille van één appje, maar omdat Thierry een partij wil maken voor complottheorieën.”
Baudet trad in die periode kort af als lijsttrekker, maar keerde enkele dagen later alweer terug. Hij rechtvaardigde dat met de woorden:
“Het Forum is mijn levenswerk. Ik laat mij dit niet afpakken door een kleine groep mensen die het spel niet snapt.”
Extreemrechts gedachtegoed
Met het vertrek van de gematigde vleugel raakte FvD steeds meer verstrikt in extreemrechtse ideologieën. Baudet sprak herhaaldelijk over de “grote vervanging” – de complottheorie dat Europeanen systematisch zouden worden vervangen door migranten. Hij gebruikte termen als “boreaal”, die een sterke associatie hebben met raciale zuiverheid.
Tijdens debatten stelde hij:
“De elite wil ons volk vervangen. Dat is de realiteit. En ik ben een van de weinigen die dit durft te benoemen.”
Voor de buitenwereld leek Forum steeds meer op een sekte rond één man. Een vertrokken lid vatte het kernachtig samen:
“Forum had een toekomst kunnen hebben. Maar nu is het een sekte geworden.”
Van belofte naar randverschijnsel
Wat begon als een veelbelovende partij die de democratie wilde hervormen, is veranderd in een beweging die vooral de marge bedient. FvD heeft nog steeds een trouwe achterban, maar deze is klein en geïsoleerd.
Baudet zelf lijkt zich comfortabel te voelen in die rol. Waar hij ooit serieus kans maakte om de nieuwe grote uitdager van Mark Rutte te worden, presenteert hij zich nu liever als de martelaar van een wereldwijd complot.
Reflectie
Het verhaal van Thierry Baudet is exemplarisch voor de gevaren van radicalisering in de politiek. De man die begon als jurist en historicus, die sprak over democratische vernieuwing en nationale trots, is geëindigd als complotdenker die Poetin bewondert en reptielen ziet achter de macht.
Zijn eigen woorden spreken boekdelen:
“Ik ben een conspiracy theorist.”
“Ik ben een fan van Poetin, hij is onze Dark Knight.”
“Die reptielen-uitspraak had ik beter niet kunnen doen.”
En misschien wel het meest tragisch: de rechter die moest ingrijpen omdat zijn Holocaustvergelijkingen antisemitisme voedden.
Wat rest, is een partij die verscheurd is, een leider die geïsoleerd staat, en een politieke beweging die Nederland niet dichter bij elkaar brengt maar juist verdeelt.
Ontdek meer van MAYONAISE
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.
