Van raket in de tuin tot oorlogsdreiging aan de horizon

“Liever een raket in de tuin dan een Rus in de keuken.” Het klinkt als een slogan uit een vervlogen tijdperk, ergens tussen het eind van de Koude Oorlog en de opkomst van MTV. Toch is deze kreet actueler dan ooit. Ooit stond hij symbool voor de angst voor het Rode Gevaar, het oprukkende Sovjetrijk dat z’n schaduwen wierp over West-Europa. Nu, ruim veertig jaar later, blijkt die schaduw nooit echt verdwenen. Hij heeft alleen een nieuwe vorm aangenomen – één met het gezicht van Vladimir Poetin.

Nederland, jarenlang kampioen in bezuinigen op Defensie, haalt momenteel de ene na de andere militaire inhaalslag in. Van een armetierig defensiebudget van net boven de NAVO-norm, gaan we richting 5% van het Bruto Nationaal Product. Ter vergelijking: dat is ongeveer het niveau waarop de Verenigde Staten in de jaren ’80 hun wapenwedloop met de Sovjet-Unie financierden. We hebben dus niet zomaar een tandje bij geschakeld; we zijn in een compleet nieuwe versnelling terechtgekomen.

Poetin, de katalysator

Waarom? Het antwoord is simpel en complex tegelijk: Vladimir Poetin. De Russische leider is geen berekenbare diplomaat, maar een autocratische gokker die de grenzen van het Westen aftast alsof hij een kaartenhuis test op z’n stevigheid. De invasie van Oekraïne was geen geïsoleerde actie, maar een signaal: Rusland wil terug naar grootmachtstatus, desnoods over de lijken van buurlanden heen. De annexatie van de Krim in 2014 was een voorproefje. Oekraïne was het hoofdgerecht. En als het Westen niet oppast, kunnen de Baltische staten, Finland op het menu komen.

Nederlandse politiek en bevolking zijn abrupt wakker geworden. Geen gepolder meer over tanks of straaljagers, maar massale investeringen in F-35’s, langeafstandsraketten, cyberdefensie en luchtafweersystemen. Ooit stond Nederland bekend als een ‘soft power’, een land van diplomatie, ontwikkelingshulp en vredesmissies. Nu transformeren we in razend tempo naar een land dat weer weet wat ‘harde macht’ betekent.

De terugkeer van de raket in de tuin

Binnen de NAVO is de nucleaire afschrikking weer volledig in de etalage gezet. Want of we het nu willen of niet: tegenover een onvoorspelbare kernmacht als Rusland moet er een even krachtig antwoord staan.

De oude slogan komt dus in een nieuw daglicht te staan. ‘Liever een raket in de tuin dan een Rus in de keuken’ klinkt vandaag de dag minder cynisch dan vroeger. Toen was het vooral een provocatie van rechtse haviken tegen pacifistische demonstranten. Nu is het een reële overweging in een tijd waarin Russische raketten Kiev in puin leggen, Wagner-huurlingen grenzen verkennen en Russische spionnen zich doodleuk voordoen als Braziliaanse stagiairs bij het Internationaal Strafhof in Den Haag.

Oorlog is geen fictie meer

Het meest verontrustende is dat oorlog in Europa geen fictie meer is. De generatie die opgroeide met ‘Band of Brothers’, ‘Call of Duty’ en Netflix-series over de Tweede Wereldoorlog, ervaart nu live hoe oorlog eruitziet via TikTok, Telegram en livestreams vanuit loopgraven. En de dreiging komt akelig dichtbij. Russische drones vlogen onlangs nog rakelings langs NAVO-grondgebied in Roemenië. Cyberaanvallen leggen Europese infrastructuur plat. En Poetin hint steeds openlijker op het gebruik van kernwapens als het hem politiek uitkomt.

Het defensiebudget verhogen naar 5% van het BNP is dus geen overmoedige reflex, maar een noodzakelijke correctie op decennia van naïviteit. Het idee dat handel, gascontracten en diplomatie voldoende zouden zijn om Rusland aan boord te houden, is definitief doorgeprikt. Poetin begrijpt één ding: macht. En hij respecteert alleen landen die bereid zijn om hun tanden te laten zien.

De prijs van vrijheid

Tegelijkertijd moeten we realistisch zijn. Dit nieuwe tijdperk van militaire paraatheid komt met een prijs. Minder geld voor zorg, onderwijs en sociale voorzieningen. Een samenleving die opnieuw moet wennen aan militair vertoon, dienstplichtdebatten en schuilkelders die weer actueel zijn. Maar wat is de prijs van vrijheid waard als je weet dat de vijand bereid is alles op te offeren om jouw vrijheid te ondermijnen?

De jaren ’80 waren dan misschien een tijd van angst, kernwapenprotesten en doemscenario’s, maar ze eindigden met de val van de Muur en het uiteenvallen van de Sovjet-Unie. Misschien moeten we daar opnieuw naartoe werken – maar deze keer niet door te hopen op vrede, maar door er klaar voor te zijn dat die vrede bevochten moet worden.

Want zeg nou zelf: als de keus echt is tussen een raket in de tuin of een Rus in de keuken, dan weet ik wel wat ik kies. Zeker met Poetin als chef.