Laten we het maar meteen uitspreken: waarom zouden we luisteren naar mensen met jarenlange studie, ervaring, en internationale erkenning, als we ook gewoon Jan uit de straat kunnen vragen? Jan heeft tenslotte een mening, een Facebookaccount, én hij heeft “het allemaal even opgezocht.” In Nederland noemen we dat gezond verstand. De rest van de wereld noemt het… nou ja, iets anders.
Nederlanders zijn een bijzonder volkje. Nuchter, rechtdoorzee, met een kritische blik – en een nogal hinderlijke neiging om elk onderwerp op aarde te kunnen herleiden tot iets waar we zelf ook wel wat van vinden. Of het nou gaat over klimaatverandering, virologie, geopolitiek of quantummechanica: ergens halverwege een biertje op het terras weet je ineens precies hoe het zit. Waarom? Omdat je Nederlander bent, natuurlijk. En Nederlanders weten dingen. Punt.
Experts? Pfff. Wat weten die nou?
Neem nou klimaatwetenschappers. Die mensen hebben decennia onderzoek gedaan, met data, modellen, peer reviews en ingewikkelde formules. Maar daar zit je dan, met je PhD in de hand, terwijl Kees op Facebook uitlegt dat het gewoon een natuurlijk proces is en dat we in de Middeleeuwen ook al warme zomers hadden. BAM. Game over, klimaatwetenschap.
Of neem virologen. Die hebben jarenlang gewerkt in laboratoria, publicaties geschreven, lesgegeven aan universiteiten. Maar als Ome Henk op de verjaardag zegt dat het “gewoon een griepje” is en dat hij nooit ziek wordt omdat hij elke ochtend een rauw ei drinkt met sambal, dan luisteren we daar natuurlijk naar. Want Ome Henk heeft levenservaring. En daar kun je niet tegenop promoveren, hoor.
De heilige drie-eenheid: Google, gezond verstand en groepsdruk
Waar komt deze allesweterij vandaan? Simpel: we hebben Google. Waarom zou je naar een cardioloog gaan als je ook “druk op borst oorzaak” kunt googelen en binnen twee minuten zeker weet dat je óf een paniekaanval hebt óf doodgaat aan een zeldzame tropenziekte? En als dat niet helpt, dan is er altijd nog de burenapp of je schoonmoeder, die “ook iets had wat er precies op leek.”
We zijn ook dol op gezond verstand. Dat is zo’n magische formule waarmee we elk argument van tafel kunnen vegen. “Ja, maar als je logisch nadenkt…” is bij ons een geldige reden om de relativiteitstheorie te betwijfelen. Wetenschappers gebruiken formules, wij gebruiken onze onderbuik. En die heeft nog nooit ongelijk gehad, behalve dan al die keren dat-ie dat wel had.
En dan groepsdruk – oh, die heerlijke groepsdruk. Als je met z’n allen op de verjaardag van Tante Annie besluit dat de stikstofcrisis overdreven is, dan ís dat gewoon zo. Wat moet je dan met feiten, rapporten of metingen? Die zijn toch allemaal opgesteld door mensen die “belang hebben bij de uitkomst.” En dat is altijd verdacht.
Politiek? Wij regelen het wel bij het koffieapparaat
Als het om politiek gaat, is de gemiddelde Nederlander een mengelmoes van Machiavelli, Sun Tzu en een boze klant bij de klantenservice. We weten precies hoe het land bestuurd moet worden, wat de fout is van het huidige kabinet (alles), en welke maatregel er moet komen: namelijk “gewoon even normaal doen.”
We hebben geen geduld voor nuances, afwegingen of internationale verdragen. We willen dat dingen geregeld worden, en snel een beetje. Hoe? Dat is niet ons probleem – daar heb je ambtenaren voor. Wij leveren het oordeel, zij moeten het maar fixen.
Waarom luisteren we eigenlijk nog naar experts?
Het wordt hoog tijd dat we hier eens een punt van maken. Experts zijn een bedreiging voor onze nationale hobby: alles beter weten. Zij komen met feiten, bewijs, en soms zelfs nuance – alsof dat iets toevoegt. Het ergste is nog dat ze niet boos worden als je het oneens met ze bent, maar gewoon kalm blijven en dingen proberen uit te leggen. Alsof dát werkt. Wat denken ze wel?
De enige oplossing is duidelijk: we schaffen experts af. Iedereen is vanaf nu zijn eigen expert. Je huisarts? Overbodig. Je weet zelf toch ook wel of die kriebel in je keel een tumor is of gewoon hooikoorts? De econoom op televisie? Kom op. Je weet zelf ook wel dat de inflatie gewoon veroorzaakt wordt door “dat gedoe in Den Haag.” Onderwijskundigen? Juf Anja heeft 30 jaar lesgegeven, dus als zij zegt dat kinderen dommer worden van tablets, dan is dat gewoon zo. Niks meer aan doen.
Conclusie: Wij zijn het volk van de zelfbenoemde deskundige
Als er één ding is dat ons als land verbindt – van de Randstad tot het platteland, van jong tot oud – dan is het wel onze rotsvaste overtuiging dat wij het beter weten dan iedereen die er daadwerkelijk verstand van heeft. Dat maakt ons uniek. En ronduit onuitstaanbaar.
Dus ja, laat die experts hun best doen. Laat ze onderzoeken, publiceren, analyseren. Uiteindelijk is er maar één waarheid die telt: die van de Nederlander met een sterke mening, een halfbakken kennis van zaken en een stevige kop koffie in de hand. Want als wij het niet weten… wie dan wel?
Nou?
Ontdek meer van MAYONAISE
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.
