De stad Den Haag, normaal het rustige politieke hart van Nederland, verandert deze week in een vesting. Helikopters cirkelen boven de skyline, politiebusjes staan op elke hoek, wegen zijn afgesloten, bedrijven klagen over omzetverlies, en bewoners vragen zich af: “Voor wie is deze top eigenlijk een feestje?”
De NAVO-top, officieel bedoeld om de eensgezindheid van het Westen te tonen in een wereld vol dreigingen, brengt een ongekende logistieke operatie op gang. De kosten? Naar schatting tientallen miljoenen euro’s. De baten? Afhankelijk van wie je het vraagt, variëren die van ‘van onschatbare geopolitieke waarde’ tot ‘vooral goed voor de ego’s van wereldleiders’.
De stad op slot
Wie vandaag een rondje door Den Haag probeert te rijden, heeft of een sirene nodig of een eindeloos geduld. Wegen rond het World Forum en het centrum zijn hermetisch afgesloten. Openbaar vervoer wordt omgeleid, taxi’s mogen het gebied niet in, en zelfs fietsers krijgen een vriendelijke maar ferme stopteken van agenten die overal zichtbaar aanwezig zijn.
Bedrijven klagen steen en been. Horecaondernemers melden dat reserveringen zijn geannuleerd. Winkelstraten blijven angstvallig leeg. Kleine ondernemers, van kappers tot broodjeszaken, zien hun omzet kelderen in een periode die normaal juist de eerste lente-opleving brengt.
“We zijn gewoon een week dicht”, vertelt een eigenaar van een lunchroom nabij het World Forum. “Alles is afgezet. Mijn klanten kunnen er niet eens bij. Compensatie? Daar horen we niks over.” In tegenstelling tot grote evenementen als de City-Pier-Cityloop of Prinsjesdag, die duizenden bezoekers trekken en dus extra klandizie opleveren, levert de NAVO-top vooral blokkades en verlies op.
De enorme veiligheidsoperatie
Voor de beveiliging is werkelijk alles uit de kast gehaald. Politieagenten uit heel Nederland zijn ingevlogen. Marechaussee, beveiligers, verkeersregelaars – duizenden professionals werken mee aan de veiligheid van de wereldleiders die bijeenkomen. Er zijn sluipschutters op daken, checkpoints in woonwijken en mobiele commandocentra opgezet.
“Dit is groter dan Prinsjesdag, groter dan het bezoek van een Amerikaanse president,” zegt een woordvoerder van de politie. “De dreiging is reëel en de eisen zijn extreem hoog.”
De prijs voor die veiligheid is navenant. Alleen al de inzet van extra personeel kost miljoenen. Daar bovenop komen de kosten voor tijdelijke infrastructuur, beveiligingssystemen, hotels, vervoer, en natuurlijk de verloren economische activiteiten in de stad. In totaal zal de NAVO-top Den Haag waarschijnlijk tussen de 50 en 100 miljoen euro kosten, waarvan een deel door de Rijksoverheid wordt betaald – en een deel stilzwijgend bij bedrijven en burgers wordt neergelegd.
De voordelen: prestige en geopolitiek belang
Toch zijn er ook voordelen, benadrukken voorstanders. De NAVO-top positioneert Nederland stevig als internationale speler. De top vindt niet toevallig plaats in Den Haag: de stad van vrede en recht. Hier zetelt het Internationaal Strafhof, hier worden oorlogsmisdaden berecht, hier wordt gepraat in plaats van geschoten – althans, dat is het imago dat Nederland internationaal graag uitstraalt.
De aanwezigheid van tientallen staatshoofden, ministers en militaire leiders biedt ook diplomatieke kansen. Zaken worden vaak niet tijdens de formele vergaderingen beklonken, maar in de wandelgangen. De NAVO heeft dringend behoefte aan eenheid in een tijd van Russische dreiging, Chinese assertiviteit en mondiale instabiliteit. Nederland kan hier invloed uitoefenen op de koers van het bondgenootschap.
Bovendien, zo stellen sommigen, kan een goed verlopen top een impuls geven aan het imago van Den Haag als conferentiestad. “De spin-off kan enorm zijn,” zegt een vertegenwoordiger van het ministerie van Buitenlandse Zaken. “Als Den Haag dit aankan, opent dat de deur voor andere grote internationale evenementen.”
De nadelen: kosten, overlast, risico’s
Maar we mogen de nadelen niet onder het tapijt vegen. De overlast voor bewoners is aanzienlijk. Mensen die in het afgesloten gebied wonen, moeten soms hun legitimatie tonen om hun eigen straat in te mogen. Pakjesdiensten en maaltijdbezorgers kunnen niet altijd leveren. Ambulances krijgen voorrang, maar verliezen kostbare minuten in het doolhof van afsluitingen.
Bovendien is er altijd het risico van incidenten. Een demonstratie die uit de hand loopt. Een verkeersongeluk door een gehaaste colonne. Of erger: een aanslag. In tijden van verhoogde geopolitieke spanningen, zeker met de recente escalaties in Oost-Europa en het Midden-Oosten, is het veiligheidsrisico reëel en zwaarwegend.
En dan is er nog het principekwestie: hoeveel belastinggeld mag worden uitgegeven aan een bijeenkomst die vooral de belangen van de internationale elite dient, terwijl gewone inwoners alleen maar overlast ervaren?
“Waarom moeten wij opdraaien voor een feestje van de grote jongens?” vraagt een Haagse bewoner zich af op sociale media. “We hebben hier ook woningnood, lerarentekort en stijgende zorgkosten. Misschien dat Rutte en co. daar eens een top over kunnen organiseren.”
Symboliek versus realiteit
Er zit iets wrangs in het contrast tussen de pracht en praal van de NAVO-top en de dagelijkse realiteit van veel Hagenaars. Terwijl ministers dineren in chique zalen, probeert de lokale bakker te overleven zonder klanten. Terwijl staatshoofden elkaar toespreken over ‘de verdediging van vrijheid’, ondervindt de gemiddelde inwoner juist beperkingen in zijn dagelijkse vrijheid.
De NAVO-top symboliseert de paradox van de moderne internationale politiek: we streven naar veiligheid, maar creëren daarmee ook nieuwe vormen van onzekerheid. We streven naar eenheid, maar creëren verdeeldheid tussen elite en gewone burger.
Slotbeschouwing: was het het waard?
Aan het einde van de week zullen de staatsauto’s weer wegrijden, de wegen worden vrijgegeven en de politie-inzet afgeschaald. De stad zal haar adem uitblazen. Den Haag zal weer Den Haag zijn, en de NAVO-leiders zullen naar hun volgende top trekken.
Was het het waard? Voor de internationale reputatie van Nederland misschien wel. Voor de burgers en bedrijven van Den Haag is het antwoord minder eenduidig.
Een stad op slot zetten voor wereldleiders: het blijft een twijfelachtige eer. De vrede die men in vergaderzalen bezweert, vraagt om offers. Maar laten we eerlijk zijn: de offers worden niet gelijk verdeeld. De prijs voor veiligheid, prestige en internationale politiek wordt betaald door de gewone inwoner die deze week vooral één ding voelde: buitengesloten.
Ontdek meer van MAYONAISE
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.
