Het bizarre aan introductieweken: ze heten ‘kennismaking’, maar te vaak lijken ze op een examen in buigzaamheid. Niet intellectueel, fysiek en mentaal. Aspirant-leden die met slaaptekort op appèl verschijnen, minutenlang roerloos moeten zitten of juist uren moeten rennen; stemmen schor geschreeuwd; het ego laag bij de grond. Wie ‘het spel’ niet begrijpt, hoort: “het hoort erbij, traditie.” Maar traditie is geen vrijbrief om grenzen te overschrijden.
Inhoud
Ernstige ontsporingen
We weten inmiddels hoe snel het kan ontsporen. In Maastricht meldde de universiteit in 2022 dat bij M.S.V. Tragos de kennismakingstijd “volstrekt onacceptabel” was verlopen: aspirant-leden werden volgens verklaringen bekogeld met urine; mannen werden gedwongen brouwsel te drinken van bier met sardientjes, prei en knoflook; de benauwd opgestelde groep braakte over elkaar heen. Het bestuur schorste leden, sloot de kroeg en de universiteit trok de steun voorlopig in. Dat is geen folklore; dat is krenking en gevaar.
Groningen kent zijn eigen geschiedenis. In 2016 leidde een reeks incidenten bij Vindicat tot landelijke verontwaardiging en het Groningse besluit: van ontgroenen naar introduceren. “Stop met ontgroeningen,” zei de gezamenlijke RUG, Hanze en gemeente niet voor niets. Het was de erkenning dat de cultuur rond ontgroeningen geen marginaal probleem was, maar een systeemfout.
Toch is het probleem hardnekkig.
In 2021 werden in Groningen bij R.K.S.V. Albertus Magnus meerdere studenten onwel tijdens de ontgroeningsperiode; flauwvallen werd eerst nog gebagatelliseerd, daarna erkend en gemeld. Of je het “uitglijder” noemt of “miscommunicatie”: voor de betrokken eerstejaars klonk het als een echo van het oude refrein: “het hoort erbij”.
Waarom blijven zulke praktijken terugkomen? Omdat ontgroeningen draaien op een cocktail van groepsdwang, hiërarchie en exclusiviteit. Je wordt onderdeel van een netwerk dat deuren opent, en de prijs is ‘even doorbijten’. De ouderejaars “selecteren” zogenaamd op teamgeest, maar in de praktijk trainen ze conformisme. Waar de grens ligt tussen prikkelende teambuilding en vernedering, is in de nachten van weinig slaap en veel decibellen al snel zoek.
En de voorbeelden spreken voor zich.
Je vindt ze in alle variaties: uren stilzitten in pijnlijke houdingen; eten of drinken van ranzige mengsels; op handen en knieën het pand door; liederen met seksistische teksten; dwang tot “spelletjes” die niets meer met spel te maken hebben. Niet elk ritueel is per definitie mis, maar elk ritueel dat op vernedering is gebouwd, is per definitie mislukt want respect laat zich niet afpersen. (De casuïstiek uit Maastricht en Groningen is hierboven genoemd; vergelijkbare lijnen in de evaluaties van incidenten bij Vindicat laten hetzelfde patroon zien: te veel drank, te weinig tegenspraak, en pas ingrijpen als het misgaat.)
Dan het tegenargument: “Zonder robuuste ontgroening geen hechte vereniging.” Dat is een valse tegenstelling. Je kunt ook verbinden zonder te breken. Sportteams, studententheaters, jaarclubs: zij bouwen groepsgevoel via gezamenlijke doelen, niet via schoffering. In de kern is het simpel: wie je later als gelijke wilt behandelen, moet je vandaag niet kleineren. Universiteiten en hogescholen hebben die principes inmiddels hardop verankerd in gedragscodes, maar beleid is pas zoveel waard als de wil om het te leven, niet alleen te lezen.
Rituelen
De werkelijkheid van introductieweken zal altijd ergens schuren: spanning, bluf, de speelse overgave aan rituelen. Dat is prima zolang de menselijke waardigheid op één blijft staan. De kunst is niet om rituelen uit te gummen, maar om de machtsspelletjes eruit te halen. Als aspirant-leden na een week naar huis gaan met blauwe plekken op het zelfrespect in plaats van glimmende ogen en nieuwe vrienden, heeft de vereniging gefaald.
De introductietijd is een visitekaartje. Wie zichzelf serieus neemt als vereniging, geeft nieuwe studenten geen vernedering maar verantwoordelijkheid. Laat ze organiseren, leiden, fouten maken waar je van leert niet waar je van moet herstellen.
Ontdek meer van MAYONAISE
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.
