Column: “Het is altijd de schuld van een asielzoeker/vluchteling”

Er zijn stellingen die hardnekkig blijven, hoezeer de feiten zich ertegen verzetten. Een daarvan is: “Het is altijd de schuld van een asielzoeker of vluchteling.” Alsof, bij elke misdaad, het automatisch begint met een asielstatus; alsof hun aanwezigheid de oorzaak is van criminaliteit, terwijl het echte verhaal veel genuanceerder is.

Inhoud

Feiten op een rijtje

Autochtone Nederlanders
Volgens het CBS lag in 2023 het aandeel geregistreerde verdachten onder mensen van Nederlandse herkomst op 0,6 %
In absolute cijfers: in 2022 waren er in totaal ongeveer 158.300 verdachten van misdrijven; hiervan hadden zo’n 72.900 een Nederlandse achtergrond
Asielzoekers/vreemdelingen in opvang (COA-locaties)
- In 2022 waren er ongeveer 83.000 asielzoekers in opvang; 3 % van hen werd verdacht van een misdrijf – dat waren ca. 2.300 personen .
- In 2023 steeg het aantal registraties waarbij de verdachte op een COA-locatie verbleef naar 6.800 misdrijven – een stijging van 14 % ten opzichte van 2022 .
- NRC meldt voor het begin van 2025 een daling naar ongeveer 5.875 misdrijven door verdachten uit asielzoekerscentra, bijna duizend minder dan in 2023 .

Ter vergelijk: Nederland kent jaarlijks rond de 150.000 geregistreerde verdachten, waarvan het merendeel autochtoon is. De absolute aantallen misdrijven door asielzoekers zijn verre van dominant – zelfs al vallen zij relatief gezien iets vaker op, vaak door samenstelling (jongere mannen).

Waarom die nuance cruciaal is

Relatieve oververtegenwoordiging ≠ absolute schuld: Een groep met veel jonge mannen kan oververtegenwoordigd zijn bij arrestaties, maar dat betekent niet dat criminaliteit “altijd hun schuld is”.
Leeftijden: Jongvolwassen mannen – ongeacht herkomst – zijn vaker verdachte. Dat verklaart deels statistische verschillen bij asielzoekers .
We moeten context blijven benadrukken: Sociaal-economische achterstand, trauma’s, onzekerheden rondom verblijfsstatus en kansarme situaties spelen een rol. Bovendien daalt criminaliteit sinds 2005 in alle groepen, inclusief migranten en naslaggeneraties +1.

De valkuil van generaliseren

Wie zegt “altijd de schuld van een asielzoeker” schuurt tegen demonisering. Het reduceert mensen tot hun status en negeert feitelijke individualiteit. Het negeert dat de absolute criminaliteit van asielzoekers in Nederland relatief klein is en dat de meeste asielzoekers zich keurig gedragen .

Afsluitend: maak het debat volwassen

In plaats van te spreken in extreme generalisaties, zouden we kunnen focussen op werkelijke oorzaken: opvangkwaliteit, psychische zorg, integratie, kansenspelen, goede trajectbegeleiding. Het debat zou gediend zijn bij feiten, nuance, en menselijkheid, niet polariserende slogans.